Het Meldpunt Antisemitisme hanteert bij onze monitoring de Werkdefinitie Antisemitisme van de International Holocaust Remembrance Alliance(IHRA): “Antisemitisme is een bepaald beeld van Joden, dat zich kan uiten als haat tegen Joden. Retorische en fysieke uitingen van antisemitisme worden gericht tegen Joden of niet-Joden en/of hun bezittingen, tegeninstellingen van de Joodse gemeenschap, en religieuze voorzieningen.” Deze uitingen kunnen daarbij ook gericht zijn tegen de staat Israel, die wordt gezien als Joods collectief.
Antisemitisme wijst Joden aan als zondebok. Er wordt geloofd dat Joden deel zijn van een wereldwijde samenzwering, om de mensheid schade toe te brengen of wereldheerschappij te verwerven. Antisemitisme uit zich in geschreven of gesproken taal, in visuele vorm en in daden, waarbij gebruik wordt gemaakt van kwaadaardige stereotypen en negatieve karaktereigenschappen.
Antisemitisme in het openbare leven, de media, op scholen, de werkvloer en in de religieuze sfeer kan er zo uitzien:
- Oproepen tot, ondersteunen of rechtvaardigen van het doden of verwonden van Joden in naam van een radicale ideologie of een extremistische religieuze levensovertuiging;
- Het doen van leugenachtige, ontmenselijkende, demoniserende of stereotyperende beweringen over Joden in het algemeen of over de macht van Joden als collectief. Een voorbeeld hiervan is de mythe van een wereldwijde Joodse samenzwering of de bewering dat Joden de macht hebben over de media, de economie, de regering, de banken of andere instellingen binnen de samenleving;
- Joden als volk verantwoordelijk houden voor echte of ingebeelde wandaden gepleegd door één Joods individu of groep, of zelfs voor daden gepleegd door niet-Joden;
- Het ontkennen of bagatelliseren van de genocide op het Joodse volk door nazi-Duitsland en haar medestanders en handlangers tijdens de Tweede Wereldoorlog (de Holocaust), en verder de omvang, de gebruikte methodes (bijv. gaskamers) en het feit dat de genocide opzettelijk werd uitgevoerd;
- Het Joodse volk, of de staat Israel, beschuldigen van het verzinnen of overdrijven van de Holocaust;
- Joodse burgers ervan beschuldigen dat hun loyaliteit in de eerste plaats ligt bij de staat Israel of andere Joden elders ter wereld dan bij de belangen van het land waar zij wonen en/of staatsburger van zijn.
Vanzelfsprekend is deze lijst niet compleet en moet vaak ook de context waarin gebeurtenissen plaatsvinden worden meegewogen om te bepalen of daadwerkelijk sprake is van antisemitisme.
Soms kan antisemitisme ook te maken hebben met de staat Israel. Natuurlijk is niet alle kritiek op Israel of de Israelische regering automatisch antisemitisme, maar in bepaalde gevallen kan dat wel degelijk zo zijn, bijvoorbeeld zodra mensen:
- Het Joodse volk het recht op zelfbeschikking ontzeggen, bijvoorbeeld door te stellen dat het bestaan van de staat Israel een racistische onderneming is; Joden collectief verantwoordelijk houden voor de daden van de staat Israel. Maar: wanneer kritiek op Israel te vergelijken is met kritiek tegen een ander land is er geen sprake van antisemitisme.
- Meten met twee maten, door van Israel gedrag te verlangen dat niet wordt verwacht of geëist van enig andere democratische staat;
- Symbolen en beelden gebruiken die verbonden zijn met klassiek antisemitisme (bijv. beweren dat de Joden Jezus hebben vermoord, of dat zij kinderbloed drinken) om Israel of Joodse Israeli’s te typeren;
- Vergelijkingen trekken tussen het Israelische regeringsbeleid en dat van de nazi’s;
Antisemitische daden zijn strafbaar als deze als zodanig zijn gedefinieerd in de wet (zoals de ontkenning van de Holocaust of het verspreiden van antisemitisch materiaal in sommige landen).
Een misdrijf wordt als antisemitisch beschouwd wanneer het doelwit ervan gekozen is omdat het Joods is, verbonden is aan Joden of als zodanig wordt beschouwd. Dit geldt zowel voor personen als voor gebouwen, scholen, gebedshuizen, monumenten of begraafplaatsen.
Antisemitische discriminatie is het Joden ontzeggen van mogelijkheden of diensten die wel beschikbaar zijn voor niet-Joden. Antisemitische discriminatie is in veel landen verboden.